Wykorzystanie dróg w sposób szczególny
1. Informacje ogólne
Wykorzystanie dróg w sposób szczególny regulują art. 65-65j ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Zawody sportowe, rajdy, wyścigi, przewóz osób kolejką turystyczną i inne imprezy, które powodują utrudnienia w ruchu lub wymagają korzystania z drogi w sposób szczególny, mogą się odbywać pod warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa porządku podczas trwania imprezy oraz uzyskania zezwolenia na jej przeprowadzenie. Zezwolenie na wykorzystanie dróg w sposób szczególny wydaje w drodze decyzji administracyjnej, na pisemny wniosek organizatora imprezy, złożony co najmniej na 30 dni przed planowym terminem jej rozpoczęcia, organ zarządzający ruchem na drodze, na której odbywa się impreza, z tym że jeżeli impreza odbywa się na drogach podległych kilku organom – organem właściwym jest:
- w przypadku dróg różnych kategorii – organ zarządzający ruchem na drodze wyższej kategorii;
- w przypadku dróg tej samej kategorii – organ właściwy ze względu na miejsce rozpoczęcia imprezy.
Organizator imprezy w ww. wymienionym terminie przesyła kopię wniosku wraz z wymaganymi dokumentami do:
- właściwego ze względu na miejsce rozpoczęcia imprezy Komendanta Wojewódzkiego Policji;
- Komendanta oddziału Straży Granicznej – jeżeli impreza odbywa się w strefie nadgranicznej (w woj. warmińsko mazurskiego są to obszary następujących gmin: Frombork, Tolkmicko, Braniewo, Braniewo, Płoskinia, Pieniężno, Lelkowo, Górowo Iławeckie, Górowo Iławeckie, Bartoszyce, Bartoszyce, Sępopol, Korsze, Barciany, Srokowo, Węgorzewo, Pozezdrze, Budry, Banie Mazurskie, Gołdap, Dubeninki);
- Komendanta jednostki Żandarmerii Wojskowej – jeżeli impreza jest przeprowadzana na drogach przebiegających lub przyległych do terenów będących w zarządzie jednostek organizacyjnych podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej.
Organizator imprezy jest obowiązany zapewnić bezpieczeństwo osobom obecnym na imprezie oraz porządek podczas trwania imprezy.
2. Wniosek i dokumentacja
Poniżej przedstawiono listę informacji i uzgodnień, które musi zawierać wniosek organizatora wraz z załączoną dokumentacją. Organizator powinien odnieść się do każdego punktu, zarówno jeśli chodzi o wniosek jak i dołączoną dokumentację. Jeśli, któryś z punktów nie dotyczy organizowanej imprezy, wówczas organizator powinien sporządzić stosowne oświadczenie. Przykładowo jeśli nie przewiduje się aby w trakcie imprezy były wykorzystywane pojazdy a plan zabezpieczenia wymaga aby określić sposób oznakowania pojazdów (pkt 2.2.4.f), wówczas w dokumentacji powinien znaleźć się zapis, że pojazdy nie będą wykorzystywane w imprezie.
Dokumentacja sporządzona przez organizatora powinna być spójna. Niedopuszczalnym jest przygotowanie dokumentacji, w której występują różne ramy czasowe, różne lokalizacje lub różny sposób zabezpieczenia zaplanowanej imprezy.
Ciemnoczerwonym kolorem zaznaczono dokumentację, która wymaga uzgodnień z zewnętrznymi instytucjami.
2.1. Co musi zawierać wniosek?
- Imię, nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedzibę organizatora imprezy - art. 65b ust. 3 pkt 1 PRD;
- rodzaj i nazwę imprezy - art. 65b ust. 3 pkt 2 PRD;
- informację o miejscu i dacie rozpoczęcia, przebiegu oraz zakończenia imprezy (wprost powinny być określone ramy czasowe planowanej imprezy; opis lokalizacji powinien zawierać nazwy i numery wszystkich dróg i ulic) - art. 65b ust. 3 pkt 3 PRD;
- informację o przewidywanej liczbie uczestników imprezy - art. 65b ust. 3 pkt 4 PRD;
- wykaz osób reprezentujących organizatora w sprawach zabezpieczenia trasy lub miejsca imprezy na terenie poszczególnych województw (z podanym numerem telefonu komórkowego) - art. 65b ust. 3 pkt 5 PRD.
2.2 Jaką należy dołączyć dokumentację?
- Szczegółowy regulamin imprezy, określający w szczególności zasady zachowania uczestników imprezy istotne dla bezpieczeństwa ruchu drogowego - art. 65b ust. 4 pkt 1 PRD;
- wykaz osób odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg i zabezpieczenie imprezy na terenie poszczególnych województw oraz w miejscach rozpoczęcia i zakończenia każdego odcinka, a także w miejscach wymagających szczególnego zabezpieczenia - art. 65b ust. 4 pkt 2 PRD;
- program imprezy ze szczegółowym opisem trasy i podaniem odległości między poszczególnymi jej odcinkami oraz określony w minutach i kilometrach program przejazdu lub przejścia uczestników przez poszczególne miejscowości i granice województw - art. 65b ust. 4 pkt 3 PRD;
- plan zabezpieczenia trasy lub miejsca określony w art. 65b ust. 4 pkt 4 oraz art. 65a ust. 3 pkt 3 PRD, obejmujący:
a) listę osób wchodzących w skład służby porządkowej i informacyjnej, ich rozmieszczenie oraz elementy ubioru wyróżniające te osoby (wskazanym jest aby rozmieszczenie służb było przedstawione graficznie w sposób czytelny; jeśli w zabezpieczeniu imprezy bierze udział Straż Miejska lub Agencja Ochrony, niezbędne są również oświadczenia o zabezpieczeniu imprezy ze strony tych podmiotów);
b) pisemną instrukcję określającą zadania służb porządkowych, opracowaną w uzgodnieniu z Policją;
c) rodzaj i ilość środków technicznych niezbędnych do zabezpieczenia imprezy, a w szczególności:
- znaki lub tablice ostrzegawcze i informacyjne;
- liny, taśmy lub wstęgi służące do oznaczenia trasy lub miejsca imprezy;
- bariery, płotki lub przegrody służące do odgradzania miejsca imprezy;
d) rodzaje, zakres i sposób zabezpieczenia ratowniczego imprezy, w uzgodnieniu z właściwym komendantem powiatowym Państwowej Straży Pożarnej oraz innymi służbami ratowniczymi, w tym z właściwym dysponentem jednostki w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym;
e) sposób oznaczenia miejsc niebezpiecznych dla uczestników imprezy;
f) oznakowanie pojazdów uczestniczących w imprezie i towarzyszących tej imprezie;
g) rodzaje zezwoleń umożliwiających poruszanie się osób lub pojazdów w miejscach wyłączonych z ruchu publicznego;
h) organizację łączności bezprzewodowej między organizatorem imprezy a Policją oraz organizację łączności między podmiotami biorącymi udział w zabezpieczeniu imprezy (np. zespołem ratownictwa medycznego biorącym udział w zabezpieczeniu imprezy);
i) sposób informowania o ograniczeniach w ruchu drogowym wynikających z przebiegu imprezy – przed imprezą i w trakcie jej trwania;
5. zobowiązanie organizatora do przywrócenia do poprzedniego stanu pasa drogowego na trasie przejazdu, przejścia lub miejsca pobytu uczestników imprezy, a w przypadku uszkodzenia pasa drogowego lub urządzeń drogowych będącego następstwem imprezy – do ich bezzwłocznego naprawienia lub pokrycia kosztów tych napraw (art. 65b ust. 4 pkt 5 PRD);
6. pisemna zgoda właściciela lasu na przeprowadzenie imprezy w razie przeprowadzania jej na terenach leśnych (art. 65b ust. 4 pkt 6 PRD);
7. zapewnienie pomocy medycznej i przedmedycznej, dostosowanej do liczby uczestników imprezy, a także odpowiednie zaplecze higieniczno-sanitarne. (pomoc medyczna i przedmedyczna musi być zgodna z zakresem zabezpieczenia ratowniczego określonym w uzgodnieniu z właściwym dysponentem zespołu ratownictwa medycznego; ww. zapewnienie powinno być potwierdzone oświadczeniem ze strony podmiotu realizującego zabezpieczenie medyczne lub umową) - art. 65a ust. 2 pkt 3 PRD;
8. wskazanie dróg ewakuacyjnych oraz dróg umożliwiających dojazd służb ratowniczych i Policji, Straży Granicznej oraz Żandarmerii Wojskowej (art. 65a ust. 2 pkt 4 PRD);
9. sprzęt ratowniczy i gaśniczy oraz środki gaśnicze niezbędne do zabezpieczenia działań ratowniczo-gaśniczych (sprzęt musi być zgodny z zakresem zabezpieczenia ratowniczego określonym w uzgodnieniu z właściwym komendantem powiatowym Państwowej Straży Pożarnej; zasadnym jest wskazanie na opracowaniu graficznym lokalizacji sprzętu gaśniczego) - art. 65a ust. 2 pkt 6 PRD;
10. w razie potrzeby pomieszczenie dla służb kierujących zabezpieczeniem imprezy (nie każda impreza wymaga wyznaczonego pomieszczenia; może być ono potrzebne podczas imprez wielodniowych, odbywających się w trudnych warunkach atmosferycznych, szczególnie w porze zimowej) - art. 65a ust. 2 pkt 7 PRD;
11. uzgodnienie z organem zarządzającym ruchem na drogach przebieg trasy, na której ma się odbyć impreza (organem zarządzającym ruchem dla dróg gminnych i powiatowych jest Starosta, dla dróg wojewódzkich jest Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, zaś dla dróg krajowych jest Dyrektor GDDKiA oddziału w Olsztynie; wyjątek stanowią miasta na prawach powiatu tj. dla wszystkich kategorii dróg znajdujących się na terenie miasta Olsztyna, organem zarządzającym ruchem jest Prezydent Olsztyna, zaś dla wszystkich kategorii dróg znajdujących się na terenie Elbląga organem zarządzającym ruchem jest prezydent Elbląga) - art. 65a ust. 3 pkt 1 PRD;
12. uzgodnić z właściwym komendantem Powiatowym/Miejskim Policji lub właściwym Komendantem Komisariatu Policji plan zabezpieczenia trasy lub miejsca imprezy, o którym mowa w art. 65a ust. 3 pkt 3 PRD (patrz pkt 2.2.4). Organizator jest zobowiązany stosować się do poleceń dotyczących prawidłowego zabezpieczenia imprezy oraz dokonać wspólnego objazdu trasy lub miejsca imprezy oraz ustalić terminy wspólnych spotkań organizowanych w celu uzgodnienia spraw związanych z zabezpieczeniem imprezy - art. 65a ust. 3 pkt 2 i 5 PRD;
13. uzgodnienia z zarządcami dróg obszaru wykorzystania pasa drogowego oraz sposób i termin przywrócenia go do stanu poprzedniego - art. 65a ust. 3 pkt 7 PRD;
14. zgoda zarządcy drogi na udział w imprezie pojazdów samochodowych wyposażonych w opony z umieszczonymi w nich na trwałe elementami przeciwślizgowymi - art. 65a ust. 3 pkt 7a PRD;
15. oświadczenie o powiadomieniu przedsiębiorstw komunikacji publicznej o przewidywanym czasie występowania utrudnień w ruchu drogowym (jeśli na wykorzystywanych drogach nie funkcjonuje komunikacja publiczna to również należy sporządzić stosowne oświadczenie) - art. 65a ust. 3 pkt 8 PRD;
16. na polecenie organu zarządzającego ruchem na drodze opracować projekt organizacji ruchu w uzgodnieniu z Policją (uzgodnienie projektu organizacji ruchu nie zwalnia organizatora z obowiązku uzgodnienia planu zabezpieczenia trasy lub miejsca, o którym mowa w pkt 2.2.4) - art. 65a ust. 3 pkt 9 PRD.
3. Informacje dodatkowe
Informacje dotyczące rozmieszczenie służb porządkowych (pkt 2.2.4.a), drogi ewakuacyjne (pkt 2.2.8), sprzęt gaśniczy (pkt 2.2.9) i pomieszczenie dla służb (pkt 2.2.10), mogą znaleźć się na jednym opracowaniu graficznym dołączonym do planu zabezpieczenia.
Aby służby porządkowe i informacyjne były dobrze przygotowane do zabezpieczenia trasy lub miejsca, zaleca się aby organizator przed rozpoczęciem imprezy przygotował odprawę dla służb, na której omówione byłyby w szczególności informacje zawarte w planie zabezpieczenia.