Przemoc przybiera różne formy i kierunki – na żadną nie ma przyzwolenia
Policyjne interwencje związane z trudną sytuacją rodzinną, gdzie jednym z występujących elementów jest przemoc, bywają wyjątkowo trudne do rozstrzygnięcia. Do skutecznego działania są potrzebne odpowiednie narzędzia. Dlatego policjanci w 2020 roku otrzymali nowe uprawnienie, w postaci możliwości wydania wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania lub zakazu zbliżania się do niego. Czasami jest to pierwszy krok w kierunku skutecznego udzielenia pomocy i rozwiązania problemu.
Bartoszyce
Do policjantów z Wydziału Kryminalnego Komendy Powiatowej Policji w Bartoszycach (18.02.2021) zgłosiła się pokrzywdzona kobieta, w której sprawie prowadzone jest dochodzenie o znęcanie się nad nią przez byłego męża. Kobieta zeznała, że w ostatnim czasie były mąż groził jej pozbawieniem życia. Z uwagi na tę informację i po analizie zgromadzonego już w sprawie materiału dowodowego, policjant podjął decyzję o wdrożeniu procedury nakazowej wobec 57–latka. Wydano wobec niego nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania, w którym mieszkał z pokrzywdzoną i zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Mężczyzna w obecności policjantów mógł zabrać tylko niezbędne rzeczy osobiste i musiał się wyprowadzić.
W piątek (19.02.2021) po kolejnej w ostatnich tygodniach interwencji, policjanci zatrzymali 70–latkę, która w stanie nietrzeźwości wywoływała awantury domowe. Agresywna i pijana kobieta biła, poniżała i wyzywała ciężko chorego męża i wnuczkę opiekującą się seniorem. O złej sytuacji w domu zawiadomiła wnuczka kobiety i poprosiła o pomoc, gdyż sama nie jest w stanie już dłużej bronić dziadka i siebie przed nieustanną agresją ciągle pijanej babci. 70–latka została zatrzymana, a następnie dzielnicowy wydał wobec kobiety nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania, w którym mieszkała z pokrzywdzonymi i zakaz zbliżania się do domu i jego bezpośredniego otoczenia.
Braniewo
Najbliższe trzy miesiące spędzi w więziennej celi pewien 19-letni mieszkaniec powiatu braniewskiego. W piątek (19.02.2021) do braniewskiej komendy zgłosił się mieszkaniec powiatu, który poinformował policjantów, że ma już dość zachowania swojego wnuka i razem z żoną boją się z nim mieszkać pod jednym dachem. Z relacji pokrzywdzonego wynikało, że od paru miesięcy 19-latek uprzykrza życie jemu i małżonce wszczynając awantury. Funkcjonariusze ustalili także, że podczas tych kłótni pijany mężczyzna znęca się psychicznie nad dziadkami, grożąc im przy tym pozbawieniem życia. Policjanci wiedzieli, że jedynym sposobem na zapewnienie spokoju i bezpieczeństwa pokrzywdzonym jest odseparowanie ich wnuka. Chwilę później 19-latek trafił do komendy. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego kryminalni przedstawili podejrzanemu zarzut znęcania się nad najbliższymi, a następnie wspólnie z prokuratorem wystąpili do sądu z wnioskiem o aresztowanie 19-latka. W sobotę (20.02.2021) zapadła decyzja o tym, że podejrzany najbliższe trzy miesiące spędzi w więziennej celi. Za popełnione przestępstwo grozi mu kara do 5 lat pozbawienia wolności.
Nowe Miasto Lubawskie
Również w piątek nowomiejscy policjanci interweniowali na terenie gminy Biskupiec wobec sprawcy przemocy domowej, który miał znęcać się nad swoją matką. Mężczyzna został zatrzymany. Policjanci sporządzili niebieską kartę i po analizie zebranego materiału w tej sprawie podjęli decyzję o wdrożeniu procedury nakaz/zakaz. Dodatkowo kryminalni przyjęli od pokrzywdzonej zawiadomienie o przestępstwie. Wobec 39–latka wydano nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania, w którym mieszkał z pokrzywdzoną i zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Mężczyzna w obecności policjantów mógł zabrać tylko niezbędne rzeczy osobiste i musiał się wyprowadzić.
Nakaz/zakaz - uprawnienia policjantów
30 listopada 2020 roku weszły w życie przepisy ustawy z 30 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 956) . Na ich podstawie Policja otrzymała nowe uprawnienie w postaci możliwości wydania wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub (i) zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
Zgodnie z nowymi uregulowaniami, policjant ma prawo wydać nakaz lub (i) zakaz:
- podczas interwencji podjętej we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub w jego bezpośrednim otoczeniu,
- w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy w rodzinie, (w szczególności
w wyniku zgłoszenia przez osobę dotkniętą przemocą w rodzinie, kuratora sądowego
lub pracownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem ustawowych obowiązków)Do wydania nakazu lub zakazu zobowiązany jest każdy policjant, który poweźmie informację o stosowaniu przemocy w rodzinie.
Nakaz lub (i) zakaz obowiązuje przez okres 14 dni, z możliwością przedłużenia czasu jego trwania przez sąd. Przed podjęciem decyzji o wydaniu nakazu lub (i) zakazu, policjant obligatoryjnie dokonuje oceny ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Dla oceny tego ryzyka, dedykowane są kwestionariusze jego szacowania, zawierające kryteria określone przez ustawodawcę.
W celu ustalenia zasadności wydania nakazu lub (i) zakazu Policja może dokonywać innych czynności, w szczególności przesłuchać w charakterze świadka osobę zgłaszającą przemoc w rodzinie lub osobę dotkniętą tą przemocą. Nakaz lub zakaz mogą być wydane łącznie i są natychmiast wykonalne. Policjant określa m.in. obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc w rodzinie będzie obowiązana zachować. Nakaz lub (i) zakaz będzie niezwłocznie doręczane zarówno osobie, wobec której zostały wydane, jak też osobie dotkniętej przemocą w rodzinie. W przypadku odmowy przyjęcia nakazu lub (i) zakazu przez osobę stosującą przemoc w rodzinie, doręczenie zobowiązania uważane jest za dokonane. Nakaz lub (i) zakaz mogą być wydane również w przypadku nieobecności osoby stosującej przemoc w rodzinie podczas wykonywania czynności przez Policję we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu. Odpis wydanego nakazu lub (i) zakazu będzie niezwłocznie doręczany prokuratorowi. O fakcie wydania nakazu lub (i) zakazu zawiadamiany będzie właściwy miejscowo zespół interdyscyplinarny, a gdy w mieszkaniu zamieszkiwać będą osoby małoletnie – także właściwy miejscowo sąd opiekuńczy. Czynność opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia przez osobę stosującą przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub (i) zakaz, odbywają się w obecności interweniujących policjantów i wymaga sporządzenia protokołu.
Osobie, wobec której wydany zostanie nakaz lub (i) zakaz przysługuje prawo:
- zabrania ze sobą jedynie przedmiotów osobistego użytku i służących do świadczenia pracy oraz będących jej własnością zwierząt domowych
- jednorazowa możliwość zabrania z mieszkania w późniejszym terminie mienia stanowiącego jej własność, w obecności policjanta i po uzgodnieniu terminu z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie
- złożenia zażalenia do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia wspólnie zajmowanego mieszkania w związku z wydaniem nakazu lub zakazu.
Osoba, wobec której wydany zostanie nakaz lub (i) zakaz jest zobowiązana do:
- wskazania Policji deklarowanego miejsca pobytu
- w miarę możliwości do wskazania kontaktowego numeru telefonu
- informowania o każdorazowej zmianie w powyższym zakresie.
W okresie obowiązywania nakazu lub (i) zakazu Policja zobowiązana jest, do co najmniej trzykrotnego sprawdzenia, czy nakaz lub (i) zakaz nie są naruszane, przy czym pierwsze sprawdzenie odbywać się będzie następnego dnia po wydaniu nakazu lub (i) zakazu.
W przypadku nie stosowania się do wydanego przez Policję zakazu lub (i) nakazu ustawodawca przewidział sankcje w Kodeksie wykroczeń – czyn zabroniony art. 66b przewidującego karę aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Wobec sprawcy tego wykroczenia stosowany będzie tryb przyśpieszony.Nakaz lub (i) zakaz tracić moc po upływie 14 dni od wydania, chyba, że w czasie ich obowiązywania sąd udzieli zabezpieczenia w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Zobowiązania, z kolei tracą moc, w przypadku, gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, zostanie zatrzymana w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a następnie zastosowany zostanie wobec niej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania lub nakazania okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.
(mk/js/lm/tm)