Region: 18 października - Europejski Dzień Walki z Handlem Ludźmi
Handel ludźmi, wyzysk oraz współczesne niewolnictwo to dziś bardzo powszechne zjawiska, które dotyczą szczególnie krajów Unii Europejskiej. Ich ofiarą może stać się każdy – bez względu na wykształcenie czy pochodzenie. Współczesny handel ludźmi to nie tylko zmuszanie do prostytucji. Coraz częściej to wielogodzinna praca za skrajnie niskie wynagrodzenie. Często w tzw. obozach pracy. W związku ze zbliżającym się 18 października Europejskim Dniem Walki z Handlem Ludźmi należy popularyzować m.in. ideę bezpiecznej pracy za granicą.
Obchody Europejskiego Dnia Walki z Handlem Ludźmi są odpowiedzią na zjawisko, które w latach 90. nasiliło się również w naszym kraju – na wykorzystywanie ludzi do pracy przymusowej lub zmuszanie do prostytucji. Coraz częściej na terenie Unii Europejskiej dochodzi do przypadków łamania praw pracowniczych grup Polaków. Narażone są zwłaszcza osoby, których trudna sytuacja materialna i bezrobocie skłaniają do podjęcia decyzji o wyjeździe za granicę. Decyzja ta bywa podjęta bardzo pochopnie, a czasem propozycja wyjazdu przyjmowana jest od osób poznanych w Internecie, czy nawet na dyskotece. Gdy działają emocje i pojawia się nadzieja na wyższe zarobki, nie zastanawia nas nawet to, że oferowana praca w charakterze opiekunki do dzieci, barmanki lub hostessy nie wymaga żadnych konkretnych umiejętności, kwalifikacji, a nawet znajomości języka kraju, do którego mamy wyjechać. Jeśli wyjazd organizowany jest w pośpiechu, możemy przypuszczać, że „pośrednik” nie daje nam czasu na sprawdzenie kto oferuje nam pracę i czy jest ona pewna. Poza tym jeśli wyjeżdżamy bez przygotowanych pieniędzy na powrót, nie znając języka i nie podając bliskim w kraju dokładnego miejsca swojego pobytu – stajemy się całkowicie uzależnieni od organizatorów wyjazdu, którzy zdarza się, że zabierają „pracownikowi” dokumenty i paszport, zmuszają do niewolniczej pracy, oferują złe warunki bytowe, ograniczoną wolność, a często także wykorzystują seksualnie.
Pod pojęciem „handlu ludźmi” rozumiemy: wynajmowanie, przewożenie, przechowywanie, przyjmowanie osób przy stosowaniu w tym celu gróźb, siły czy innych form przymusu, porwania, podstępu, kłamstwa, nadużycia władzy lub wykorzystania bezsilności osoby z zamiarem wykorzystania tych osób do: prac przymusowych, zmuszania do prostytucji i innych form wykorzystania seksualnego, niewolnictwa lub pobierania organów. Zgodnie z art. 189a kodeksu karnego handel ludźmi jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata, natomiast organizowanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej adopcji dzieci wbrew ustawy zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Ponadto zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawnymi, przestępstwem jest doprowadzanie innej osoby przemocą, groźbą, podstępem, przez wykorzystanie stosunku zależności bądź krytycznego położenia do uprawiania prostytucji oraz ułatwianie lub nakłanianie do jej uprawiania, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Aby nie stać się ofiarą handlu ludźmi należy uważać na oferty biur pośrednictwa pracy, które wydają się wyjątkowo atrakcyjne, zwłaszcza gdy nie są wymagane żadne kwalifikacje. Koniecznie trzeba mieć ograniczone zaufanie do osób, które zapewniają nam natychmiastową pomoc w zorganizowaniu wyjazdu za granicę.
Policjanci radzą!
Jeśli planujesz podjąć pracę za granicą, przestrzegaj poniższych zasad:
Nie przyjmuj ofert pracy od osób, których nie znasz lub znasz słabo i krótko – jeśli planujesz podjęcie pracy za granicą, skorzystaj z pomocy urzędu pracy lub profesjonalnego, legalnie działającego pośrednika. Dowiedz się, w jaki sposób może pomóc Ci pośrednik w sytuacji, gdy warunki pracy okażą się inne niż zapowiadano, jeśli pracodawca nie wywiązuje się z umowy – poproś pośrednika o zapewnienie na piśmie o takiej pomocy.
Upewnij się, że firma lub osoba oferująca pracę istnieje. W tym celu ustal jej adres, telefon i koniecznie skontaktuj się z przedstawicielem tej firmy/ z tą osobą.
Uważnie czytaj dokumenty, które pokazuje Ci pośrednik, w szczególności te, które wymagają Twojego podpisu. O wszystkie wątpliwości pytaj pośrednika i nigdy nie podpisuj dokumentu, którego treści nie rozumiesz!
Zbierz informacje o kraju, do którego wyjeżdżasz – dowiedz się np. jak regulowane jest zatrudnianie obcokrajowców, zwłaszcza poza Unią Europejską. Zanotuj i zabierz ze sobą adres i numer telefonu najbliższego polskiego konsulatu w kraju, do którego wyjeżdżasz.
Dopełnij wszystkich formalności, m.in. sprawdź ważność swoich dokumentów jeśli wyjeżdżasz na ich podstawie, przygotuj wszystkie dokumenty konieczne do podjęcia pracy (np. poświadczenia kwalifikacji zawodowych) oraz ubezpiecz się (od następstw nieszczęśliwych wypadków i ewentualnych kosztów leczenia).
Zrób kserokopie dokumentów, które ze sobą zabierasz, tj. paszportu, dowodu osobistego, wiz, pozwolenia na pracę, umowy o pracę. Kserokopie te zostaw osobom bliskim, które zostają w kraju.
Zostaw bliskim adres, pod którym będziesz przebywać za granicą, numer telefonu, imię i nazwisko pracodawcy oraz nazwiska osób, z którymi wyjeżdżasz. O każdej zmianie miejsca pobytu, informuj bliskich w kraju.
Ustal z bliskimi to, jak często będziesz z nimi w kontakcie, o jakiej porze dnia. Ustalcie również formę przekazania informacji, że dzieje się z Tobą coś niepokojącego, zwłaszcza, gdy nie będziesz móc powiedzieć o tym wprost.
Wyjeżdżając zabierz ze sobą:
Adres polskiego konsulatu;
Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, uznawaną w krajach UE, będącą potwierdzeniem ubezpieczenia w NFZ;
Telefon komórkowy z aktywną usługą roaming lub telefon komórkowy bez sim-locka, do którego będzie można kupić kartę sim;
Pieniądze – zwłaszcza z myślą o konieczności powrotu do kraju.
PAMIĘTAJ – nikt nie ma prawa Cię więzić, przetrzymywać ani zmuszać do czegokolwiek!
Jeśli staniesz się ofiarą przestępstwa lub je popełniłeś/aś i zostałeś/aś zatrzymany/a przez Policję, pamiętaj, że masz prawo do obrony swoich praw! Zapewni Ci ją Policja, konsul, adwokat. Masz także prawo prosić o tłumacza.
Podmiotami zaangażowanymi w zwalczanie i zapobieganie handlowi ludźmi są:
KRAJOWE CENTRUM INTERWENCYJNO – KONSULTACYJNE DLA OFIAR HANDLU LUDŹMI www.kcik.pl; e-mail: info@kcik.pl; tel. (+4822) 628 01 20
FUNDACJA PRZECIWKO HANDLOWI LUDŹMI I NIEWOLNICTWU „La Strada” www.strada.org.pl ; e-mail: strada@pol.pl; tel. Zaufania: (+4822) 628 99 99
FUNDACJA DZIECI NICZYJE www.fdn.pl; e-mail: dziecicudzoziemskie@fdn.pl; ofiaryhandlu@fdn.pl; tel. (+4822) 616 16 69
ITAKA – CENTRUM POSZUKIWAŃ LUDZI www.zaginieni.pl; e-mail: itaka@itaka.org.pl; 24h linia wsparcia: 0 801 24 70 70
Przydatne linki:
www.hrc.pl – Europejski Portal Pracy, który zawiera oferty pracy w Europie, informacje, porady na temat szukania pracy;
www.msw.gov.pl – strona Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, która zawiera m.in. informacje na temat działań przeciwko handlowi ludźmi oraz realizacji Krajowego Planu Zwalczania i Zapobiegania Handlowi Ludźmi;
www.msz.gov.pl – strona Ministerstwa Spraw Zagranicznych, która zawiera m.in. porady dla wyjeżdżających do pracy za granicę, a także adresy polskich placówek dyplomatycznych
www.policja.pl – strona Komendy Głównej Policji, na której omówione są zagadnienia dot. zapobiegania handlowi ludźmi i zakres działań Zespołów dw. z Handlem Ludźmi.